Geliştirilmiş Kapsamlı ve İnteraktif Karşılaştırmalı Çalışma Sayfası
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli; bilgi, beceri, eğilim ve değerler manzumesi ile maddi gelişmenin zirvesini hedefleyen, öğretim programlarının temel yaklaşımı, öğrenci profili, Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi, Beceriler Çerçevesi bileşenlerinin bir araya gelerek oluşturduğu sistematik bir bütüncül eğitim modelidir.
Bu model, milletimizin medeniyet birikiminden hareketle çağın gereklerine uygun, yenilikçi bir eğitim anlayışı sunmaktadır. "Köklerden Geleceğe" sloganıyla tasarlanan model, yetkin ve erdemli insanlar yetiştirmeyi hedeflemektedir.
İnsanın zihinsel, sosyal, duygusal, fiziksel ve ahlaki açıdan çok yönlü gelişimini destekleyen kapsamlı bir eğitim anlayışıdır.
Yetkinlik ve erdem, birbirini tamamlayan iki önemli değerdir. Modelin nihai hedefi yetkin ve erdemli insanlar yetiştirmektir.
Kavramsal beceriler, fiziksel beceriler, alan becerileri ve eğilimler öğrenme çıktıları çerçevesini oluşturur ve öğrencilerin küresel rekabette başarılı olmalarını sağlar.
Millî ve manevi değerlerimiz istikametinde oluşturulan Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi, bütüncül bir yaklaşımla programın her aşamasına nüfuz etmiştir.
Türkiye Yüzyılı vizyonu kapsamında Maarif Modeli'nin hazırlık çalışmalarının başlaması
Eğitim alanında uzman ekiplerin oluşturulması ve küresel eğitim trendlerinin incelenmesi
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni'nin oluşturulması ve ulusal müfredat kapsamında öğretim programlarının geliştirilmesi
Paydaş görüşleri alınarak modelin zenginleştirilmesi ve eğitimcilerin profesyonel gelişim programlarına başlanması
Öğretim programlarının tüm eğitim kademelerinde kademeli olarak uygulamaya geçirilmesi
Okullarda fiziki altyapı ve dijital ekosistem entegrasyonlarının tamamlanması
İlk uygulama değerlendirmelerinin gerçekleştirilmesi ve geri bildirimler doğrultusunda düzenlemeler yapılması
Modelin tüm eğitim kademelerinde tam olarak uygulanması
Modelin ölçme ve değerlendirme çalışmalarının yapılması
Uluslararası standartlarda karşılaştırmalı analizler ve modelin güncellenmesi
Maarif Modeli'nin uzun vadeli etki ve sonuçlarının değerlendirilmesi
Türkiye'nin eğitim alanında küresel bir model ülke hâline gelmesi
Yeni nesil eğitim paradigmalarının geliştirilmesine öncülük edilmesi
Öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerine sahip, küresel rekabette başarılı olabilecek donanıma sahip bireyler olarak yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.
Millî, manevi ve evrensel değerlere sahip, ahlaki açıdan olgun, kültürel mirasımızın bilincinde nesiller yetiştirmek hedeflenmektedir.
Hem bireysel potansiyelini gerçekleştiren hem de toplumsal fayda üretebilen, sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır.
Maarif Modeli'nin temel yaklaşımı, öğrenci merkezli ve bütüncül bir eğitim anlayışına dayanmaktadır. Bu yaklaşım, insanı eğitimin merkezine alarak onun tüm yönleriyle gelişimini hedeflemektedir.
Adalet, hikmet, merhamet, iyilik, doğruluk, çalışkanlık, faydalı olmak, güzellik gibi değerler üzerinde yükselen bir medeniyet mirasına sahip olan milletimiz; Türkiye Yüzyılı'nda eğitim adına kararlı adımlarla geleceğe hazırlanmaktadır. Türk eğitim sistemi bütün ideolojilerin üstünde millî bir şahsiyetin oluşumuna katkı sağlamak ve millî bilince sahip şahsiyetlerden oluşan bir toplum oluşturabilmek adına ahlaklı, erdemli; milleti ve insanlık için iyi, doğru, faydalı ve güzel olanı yapmayı ideal edinmiş bilge nesilleri hedefler.
Bütüncül eğitim, temel olarak insanın bir bütün olarak gelişimini ve eğitimini konu almaktadır. Bu yaklaşım, insanın zihinsel, sosyal, duygusal, fiziksel, ahlaki bakımdan çok yönlü gelişimini desteklemeyi hedefler.
İnsanın çok yönlü gelişiminin gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilir kılınması sürecinde:
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde dil; insanın varlık dünyasına erişiminin, düşünceyi oluşturmasının ve değer üretmesinin, dolayısıyla kendini ve başkalarını anlamlandırmasının temel aracı olarak önem kazanır.
Türkçe bütün zenginliği, derinliği ve estetiği ile toplumun birbiriyle iletişimine, bu iletişimi anlamlandırma çabalarına ve kültür unsurlarımızın nesilden nesile aktarılmasına öncülük ve eşlik eder. Bu nedenle Türkçemizin öğretimi ve geliştirilmesi, eğitim sistemimizde temel bir politika olarak yer alır.
Eğitimin her aşamasında Türkçemizin öğretimine, doğru ve etkili kullanımına titizlikle dikkat edilir ve etkili kullanılmasına yönelik becerilerin kazandırılması hedeflenir.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, sahip olduğu mefkûre ile toplumu ve ülkesini imar eden şahsiyetler yetiştirmeyi ahlaki bir sorumluluk olarak ele alır. Bu çerçevede değerler, geniş bir temel yaklaşımla sistemi bütünleyen anlamlı bir olgu olarak ele alınarak programların ruhunda tabii bir şekilde yer alır.
Ahlak, hikmet, merhamet, iyilik, doğruluk, çalışkanlık, faydalı olmak, güzellik gibi medeniyet mirasımızın temel değerleri, eğitim sistemimizin her kademesinde içselleştirilmiş bir şekilde bulunmaktadır.
Değerler, programlarda örtük bir şekilde değil, açık ve sistematik bir yapıyla ele alınmış, Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi'nde somutlaştırılmıştır.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde eğitim süreçlerini zenginleştirmek üzere disiplinler arasılık esas olmakla birlikte gerektiğinde disiplinler üstü ve disiplinler ötesi yaklaşımlardan da yararlanılır.
Disiplinler arası yaklaşım, öğrencilerin gerçek hayatta karşılaştıkları sorunların genellikle tek bir disiplinin sınırları içinde kalmadığı gerçeğinden hareketle, bilgiyi daha bütünsel ve ilişkisel bir şekilde ele almayı sağlar.
Bu yaklaşım sayesinde öğrenciler:
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, bilgi, beceri ve değerlerin entegrasyonunu hedefleyen bir yaklaşım benimser. Bu üç bileşenin birbiriyle uyumlu ve dengeli bir şekilde eğitim sürecine dahil edilmesi esastır.
Bilgi Boyutu: Salt bilgi aktarımından ziyade, bilginin yapılandırılması, anlamlandırılması ve gerçek hayatta kullanılabilir hâle getirilmesi amaçlanır.
Beceri Boyutu: Kavramsal beceriler, alan becerileri, fiziksel beceriler ve bunları destekleyen eğilimler bütüncül bir yapıda ele alınır.
Değer Boyutu: Millî ve manevi değerlerimiz, öğretim programlarının tamamına nüfuz etmiş şekilde, yapay değil doğal akışın içinde verilir.
Bu üç boyutun dengeli entegrasyonu, öğrencilerin hem akademik başarıya ulaşmasını hem de topluma faydalı, erdemli bireyler olarak yetişmesini sağlar.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, değişen dünya koşullarına ve öğrenci ihtiyaçlarına hızla adapte olabilecek esnek ve dinamik bir program yapısı sunar.
Bu esneklik şu alanlarda kendini gösterir:
Bu esneklik, programın her öğrencinin potansiyelini en üst düzeyde gerçekleştirmesine olanak tanıyan bir yapıda olmasını sağlar.
| Felsefî Unsur | Açıklaması | Eğitim Sürecindeki Yansıması |
|---|---|---|
| Ontolojik Bütünlük | İnsanın ruh ve beden bütünlüğü içinde ele alınması, varlık olarak tüm boyutlarıyla değerlendirilmesi | Fiziksel, zihinsel, duygusal ve manevi gelişimin birlikte desteklenmesi; bütüncül eğitim yaklaşımının temelini oluşturur |
| Epistemolojik Bütünlük | Bilginin nasıl elde edildiği, yapılandırıldığı ve anlamlandırıldığına dair bütüncül yaklaşım | Farklı bilme ve öğrenme yollarının tanınması, sorgulamaya dayalı öğrenme, eleştirel düşünmenin desteklenmesi |
| Zamansal Bütünlük | Eğitimin geçmiş, bugün ve gelecek arasında kurduğu anlamlı bağlantılar | Toplumsal ve tarihsel mirasın eğitim sürecine dahil edilmesi, geleceğe hazırlayıcı becerilerin kazandırılması |
| Aksiyolojik Olgunluk | Etiğin ve estetik değer yargılarının olgunlaşması, ahlaki bilinç ve estetik bakış açısının gelişmesi | Değerler eğitiminin tüm alanlara entegrasyonu, ahlaki muhakeme ve estetik duyarlılığın geliştirilmesi |
| Medeniyet Perspektifi | Kendi medeniyetimizin birikiminden yararlanarak evrensel değerlerle sentezleme yaklaşımı | Millî kimlik bilincinin geliştirilmesi, küresel perspektifle birleştirilmesi, kültür aktarımı |
| Ekolojik Duyarlılık | İnsanın doğayla ve çevreyle ilişkisindeki sorumluluk bilinci | Sürdürülebilirlik eğitimi, çevre bilincinin geliştirilmesi, doğal kaynakların korunması |
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin nihai hedefi, yetkin ve erdemli insanlar yetiştirmektir. Yetkinlik ve erdem, birbirini tamamlayan iki önemli değerdir. Yetkinlik, belli bir alanda gerekli olan bilgi ve becerilere sahip olmayı ifade ederken erdem, ruhsal olgunluğu başka bir ifadeyle ahlaken övülen meziyetleri kapsar.
Yetkin ve erdemli insanın en temel özelliği, bilgi ve becerileriyle donanmış olmasının yanında bu donanımını erdemli bir şekilde kullanabilmesidir. Bu bakış açısıyla öğrenci profilinde öğrencilerin bilgi, beceri, eğilim ve değerleri göz önünde bulundurulmaktadır.
İnsanın ontolojik bütünlüğünü esas alan Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, öğrencinin bireysel gelişimini ruh ve beden boyutlarını içeren bütüncül bir bakış açısına dayanır. Bu model, öğrencilerin zihin gelişimlerinin yanı sıra beden ve duygu yönünden de gelişmelerini amaçlamaktadır.
İnsanın bedenen, ruhen ve sosyal açıdan iyilik hâli olarak tanımlanan sağlık; kişinin hem kendi içinde hem de sosyal çevresiyle denge içinde olmasına bağlıdır. Beden sağlığı; sağlıklı beslenme, uyku, egzersiz, bağımlılıktan kaçınma gibi faktörlere bağlıyken ruh sağlığı; sorumluluk duygusu, irade ve disiplinin yanı sıra ahlaki değerler, inanç, vatanseverlik, merhamet, şefkat, iyilikseverlik, seçicilik gibi iç dünyayı şekillendiren özellikleri barındırmaktadır.
İnsanın ontolojik bütünlüğü hem kendisi hem de toplum açısından sağlıklı ve dengeli bir insan olması anlamına gelir. Bütünlüğün korunmasında kişinin kendi kendini yönetme becerisine sahip olması temel koşuldur. Bu da akıl ve vicdanın birlikte hareket etmesiyle mümkündür. Akıl ve vicdan, kişinin hem kendi iç dünyası hem de sosyal ve fiziki çevresiyle denge ve uyum içinde olmasını sağlayan en önemli faktörlerdendir.
Çok yönlü düşünme becerisinin geliştirilmesini amaçlayan epistemolojik bütünlük; öğrencinin nasıl düşündüğü, bilgiye nasıl eriştiği, bilgiyi nasıl öğrendiği gibi hususlarla ilgilidir. Bu çerçevede öğrencinin meraklı olma, eleştirel düşünme, analitiklik, esneklik, iş birliği yapabilme, problem çözme gibi eğilim ve becerileri geliştirmesi oldukça önemlidir.
Öğrencilerin bilgiye ulaşmakla yetinmeyip günlük hayatta karşılaştıkları sorunlara çözüm bulmak, ahlaki kararlar almak ve karmaşık durumları anlamlandırmak için bilgiyi kullanabilme becerisi kazanmaları gerekmektedir. Bu sayede öğrencilerin bilgilerini hayatın her alanında etkili bir şekilde kullanabilen bilge bireyler olmalarının da yolu açılmış olur.
Bilgi ve erdemin bir araya gelmesiyle gerçekleşen olgunluk ile insanın öz varlığını tanımasıyla oluşan ve çok yönlü bir bakış açısını ifade eden bilgelik, epistemolojik bütünlüğün diğer bir yönünü teşkil eder. Bilgelik, sadece bilgi birikimine sahip olmayı değil, bu bilgiyi anlama, yorumlama ve hayatın farklı alanlarında etik bir yaklaşımla uygulayabilme yeteneğini içerir.
Hayatın her aşamasında devam eden eğitimin geçmişten geleceğe uzanan bir süreç olarak ele alınması gerektiğini vurgulayan zamansal bütünlük, öğrencinin bireysel geçmişi ile sınırlı olmayan bir kavramdır.
Toplumun bir ferdi olarak öğrenci, içinde büyüdüğü toplumla ortak bir geçmişe sahiptir. Eğitim sürecinin bir parçasını da içinde yaşanan toplumun sahip olduğu tarihsel tecrübe oluşturur. Bu tecrübeyi sürece dâhil etmek; milletçe sahip olunan ortak bilinç, kültür ve değerlerin öğrenciye kazandırılmasıyla mümkündür. Edinilen bilgi ve tecrübeler hem toplumun hem de öğrencinin başarısına zemin hazırlar.
Zamansal bütünlük, eğitimin hem geçmişten beslendiğini hem bugünün ihtiyaçlarına cevap verdiğini hem de geleceğe hazırlık işlevi gördüğünü vurgular. Bu yaklaşım, öğrencilerin kültürel miraslarını anlayıp değerlerini içselleştirirken, aynı zamanda geleceğin dünyasında başarılı olabilmeleri için gerekli becerilerle donatılmalarını sağlar.
Aksiyolojik olgunluk, etiğin ve estetik değer yargılarının olgunlaşmasını ifade etmektedir. Bu bağlamda öğrencinin değerleri ve ahlaki ilkeleri anlayıp değerlendirmesini; bunlara uygun davranma becerisiyle çevresini algılamada, düşüncelerini hayata geçirmede ve üretmede estetik duyarlılığa sahip olmasını kapsamaktadır.
Bu sayede öğrencinin ahlaki bir bilinç geliştirmesi, güzellik anlayışını ve edindiği değerleri eylemlerine yansıtması amaçlanmaktadır. Aksiyolojik olgunluk, öğrenci profilinin birleştirici ve tamamlayıcı boyutu olarak Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi'nin temelini oluşturmaktadır.
Aksiyolojik olgunluk, bir öğrencinin sadece neyin doğru veya yanlış olduğunu bilmesini değil, aynı zamanda bu bilgiyi içselleştirerek davranışlarına yansıtmasını ve çevresindeki güzellikleri fark edip değer vermesini içerir. Bu olgunluk, öğrencilerin değerleri "bilmekten" öte, onları "yaşamalarını" sağlar.
Ahlaki Bilinç: Öğrencilerin sadece kuralları bilmeleri değil, bu kuralların altında yatan nedenleri anlamaları ve içselleştirmeleridir. Bu bilinç, öğrencilerin karşılaştıkları durumlarda "ne yapmalıyım?" sorusuna kendi değerleri doğrultusunda cevap verebilmelerini sağlar.
Estetik Duyarlılık: Öğrencilerin güzeli tanıma, takdir etme ve oluşturma kapasitelerini geliştirmelerini içerir. Bu duyarlılık, sanattan mimariye, doğadan gündelik hayata kadar hayatın her alanında güzelliği fark etme ve değer verme yeteneğidir.
Değerleri Eyleme Dönüştürme: Öğrencilerin sahip oldukları değerleri yaşamlarının her alanında uygulamalarını sağlayan bilinç ve kararlılıktır. Bu, değerlerin sadece sözde kalmaması, gerçek hayatta karşılık bulması anlamına gelir.
Adil, başkalarının haklarına saygılı, duyarlı, saygılı, doğru ve dürüst kişidir.
Özgür düşünen, belagat sahibi, bilgilerini paylaşan, ilme ulaşan, estetik duyarlılık sahibi kişidir.
Yiğit ve mert, risk alan, inisiyatif alan, öfkesini kontrol eden, destekleyici, girişimci kişidir.
Güzelliğe duyarlı, olgun, seçici, zarif, ölçülü, sanatsal yeteneklerini bilen ve kullanan kişidir.
Kararlı ve iddialı, tutarlı, ilkeli, kendine güvenen, öfkesini kontrol eden, sorumluluk alan kişidir.
Şefkatli, affedici, iyiliksever, yardımsever, paylaşımcı, sevecen kişidir.
Sağlıklı beslenen, düzenli uyuyan ve dinlenen, spor ve egzersiz yapan, temiz, bağımlılıktan kaçınan ve manevi sağlığını koruyan kişidir.
Meraklı, eleştirel düşünen, esnek, araştırmacı, iş birliği yapan, problem çözen kişidir.
Hayal ve hedefleri olan, çalışkan, öğrenmeye istekli, azimli ve sabırlı, iletişime ve dayanışmaya açık, yaratıcı kişidir.
Bayrağını seven, Türkçeye sahip çıkan, vatanını ve milletini seven ve savunan, millî kültürüne ve manevi değerlerine bağlı kişidir.
Bu aşamada öğrenciler, yetkin ve erdemli insan profilini oluşturan özelliklerin farkına varırlar. Öğrenciler kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımaya başlar, geliştirilmesi gereken alanları belirler.
Eğitim Sürecindeki Uygulamalar:
Öğrenciler bu aşamada, profil özelliklerinin ne anlama geldiğini ve neden önemli olduğunu kavrarlar. Değerlerin ve becerilerin hayattaki yerini ve işlevini anlarlar.
Eğitim Sürecindeki Uygulamalar:
Bu aşamada öğrenciler, anladıkları değerleri ve becerileri içselleştirmeye başlarlar. Kendi hayatlarıyla ilişkilendirirler ve bunları uygulamanın önemini kavrarlar.
Eğitim Sürecindeki Uygulamalar:
Öğrenciler profil özelliklerini günlük hayatlarında düzenli olarak uygulamaya başlarlar. Değerler ve beceriler, bilinçli çabadan çıkıp alışkanlığa dönüşür.
Eğitim Sürecindeki Uygulamalar:
Bu son aşamada, profil özellikleri öğrencinin karakterinin ayrılmaz bir parçası hâline gelir. Artık bilinçli düşünmeye gerek kalmadan, doğal olarak bu özellikler davranışlarına yansır.
Eğitim Sürecindeki Uygulamalar:
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde becerilerin gelişimi; zihinsel, sosyal-duygusal, fiziksel ve ahlaki boyutları içeren bütüncül bir yapıda ele alınmaktadır. Bu bütüncül yaklaşım, öğrencilerin sadece bilişsel yeteneklerini değil, duygusal zekâlarını, sosyal becerilerini ve fiziksel kapasitelerini de geliştirmeyi hedeflemektedir.
Günümüzde sosyal, kültürel alanlar ile ekonomi, teknoloji alanlarında gerçekleşen hızlı değişim ve dönüşümler insanların sahip olması gereken bilgi ve becerilerin farklılaşmasını, eğilimlerin farklı şekilde işe koşulmasını ve değerlerin tabii bir şekilde kazandırılmasını gerektirmektedir.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde beceriler; öğrencilerin bugünün ve geleceğin dünyasında başarılı olmalarını sağlayacak, onları hayat boyu öğrenmeye hazırlayacak ve topluma aktif olarak katılmalarını destekleyecek şekilde tasarlanmıştır.
Kavramsal beceriler; karmaşık bir süreç gerektirmeden edinilen ve gözlenebilen temel beceriler ile soyut fikirleri ve karmaşık süreçleri eyleme dönüştürürken zihinsel faaliyetlerin bir ürünü olarak kullanılan bütünleşik ve üst düzey düşünme becerilerini ifade eder.
Karmaşık bir süreç gerektirmeden edinilen, gözlenebilen eylemleri ifade eder.
Süreç modellemesi yapılabilen eylemleri ifade eder.
Bütünleşik becerilerden en az ikisini içeren ve çok boyutlu zihinsel süreçler gerektiren eylemleri ifade eder.
Fiziksel beceriler; kol, bacak, gövde ve kas gruplarının doğru ve tutarlı hareketlerini ifade etmektedir. Bir hareketin gerçekleşmesi sinir sisteminin, kasların ve beynin iletişim hâlinde olup birlikte çalışmalarını gerektirir. Bir başka ifadeyle bir fiziksel beceri; zihinsel, sosyal, duygusal ve eğilim boyutlarını da içeren bütüncül bir akış içerisinde gerçekleşir.
Bütüncül gelişimin gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilir kılınması sürecinde fiziksel becerilerin gelişimi, programlarda önemli bir yer tutar. Fiziksel becerilerin geliştirilmesi; toplumun her bir ferdinin fiziksel aktivitelerini kendi imkân ve yeteneklerine uygun olarak hayat boyu sürdürebilmeye duyduğu istek, güven, fiziksel yeterlik, bilgi ve anlayışı kapsar.
Fiziksel beceriler aracılığıyla öğrenciler:
Fiziksel beceriler, çeşitli alan becerilerinin önemli bir bileşenidir:
Eğitim ortamında fiziksel becerilerin gelişimi:
Okul dışı etkinliklerle fiziksel becerilerin gelişimi:
Eğilimler hem doğuştan gelen hem de çevresel etkilerle öğrenilebilen ve geliştirilebilen özelliklerdir. Bu özellikler zamanla kararlı kişilik yapısına dönüşür. Eğilimler; zihinsel, duygusal ve duyuşsal nitelikleri ile kişinin bilgisini, beceri ve tutumlarını düzenleyen zihinsel örüntüleri ifade eder.
Kişiliğin -yani mizaç ve karakterin- bir bileşeni olarak işlev gören eğilimler, belirli bir durumda bir eylemi gerçekleştirme farkındalığı ve isteği ya da becerileri eyleme geçirmeye yönelik yatkınlıklar olarak da ifade edilebilir.
Kişinin içsel özelliklerini ve kişiliğini, sergileyeceği becerilere yansıtmasını ifade eder.
Kişinin içsel özelliklerini ve kişiliğini sosyal bir ortam içerisinde sergileyeceği becerilere yansıtmasını ifade eder.
Kişinin zihinsel ve düşünsel birikimlerini sergileyeceği becerilere yansıtmasını ifade eder.
Eğilimler, öğrencilerin beceri gelişiminde ve bu becerilerin eyleme dönüştürülmesinde kritik bir rol oynar. Eğilimlerin yokluğunda beceriler tam anlamıyla gelişemez veya etkili bir şekilde uygulanamaz. Örneğin:
Bu nedenle, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde beceri gelişimi ile eğilimlerin geliştirilmesi eş zamanlı ve birbirini destekleyecek şekilde planlanmıştır.
Alan becerileri; kavramsal becerileri ve/veya alana özgü bütünleşik becerileri kapsayacak şekilde yapılandırılmıştır. Bu yönüyle alan becerileri, kavramsal becerileri ve/veya alana özgü bütünleşik becerileri kapsayan ve bu becerilerin süreç bileşenlerini de içeren bir yapı sunar.
Anlama Becerileri:
Anlatma Becerileri:
Tasarım Alan Becerileri (TSRMAB):
Din Eğitimi ve Öğretimi Alan Becerileri (DAB):
Yabancı Dil Alan Becerileri (YDAB):
| Beceri Türü | Tanım | Temel Özellikleri | Gelişim Süreci | Değerlendirme | Örnek Beceriler |
|---|---|---|---|---|---|
| Kavramsal Beceriler | Karmaşık süreçleri eyleme dönüştürürken zihinsel faaliyetlerin ürünü olarak kullanılan beceriler |
|
|
|
Karar verme, problem çözme, eleştirel düşünme, çözümleme, yorumlama, değerlendirme, sentezleme |
| Fiziksel Beceriler | Kol, bacak, gövde ve kas gruplarının doğru ve tutarlı hareketlerini ifade eden beceriler |
|
|
|
El-göz koordinasyonu, denge, esneklik, ritmik hareket, deney yapma, yazma, çizim yapma, enstrüman çalma |
| Eğilimler | Kişinin bilgisini, beceri ve tutumlarını düzenleyen zihinsel örüntüler |
|
|
|
Merak, azim, empati, sorumluluk, odaklanma, yaratıcılık, eleştirel bakma, açık fikirlilik, sistematiklik |
| Alan Becerileri | Kavramsal becerileri ve alana özgü bütünleşik becerileri kapsayan yapı |
|
|
|
Dinleme/izleme, matematiksel muhakeme, bilimsel gözlem, tarihsel empati, sanatsal algılama, yazılım geliştirme |
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde değerler eğitimi, Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi ile sistemli ve bütüncül bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Bu çerçeve, değerlerin sadece teorik bilgi olarak değil, yaşantı yoluyla kazanılmasını ve eyleme dönüşmesini amaçlamaktadır.
Erdemler, eğitim-öğretim etkinlikleri sonucunda kişiye kazandırılması hedeflenen kişiliğin güçlü yanlarını ifade etmektedir. Bu erdemlere kişiler yaşantıları sonucu geliştirdikleri değerler aracılığıyla ulaşabilmektedir. Kişinin sahip olduğu değerler ise eylemlerinde kendini göstermektedir.
Modelin ana hedefi; eylemlerden değerlere, değerlerden erdemli insana, erdemli insandan ise nihai hedef olan "Huzurlu Aile ve Toplum" ile "Yaşanabilir Çevrede Huzurlu İnsan"a ulaşmaktır.
Bir kişinin kendisine, çevresindekilere, topluma ve çevreye karşı hak ve değer bilinci ile yaklaşmasını ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Kişinin kendine, ailesine, çevresine, milletine, devletine ve insanlığa karşı görev ve yükümlülüklerini yerine getirmesidir.
Eylemlerde Görünümü:
Hak ve özgürlükleri bilme ve koruma, hakkaniyetli davranma, ölçülü ve dengeli olma, liyakate önem vermeyi içerir.
Eylemlerde Görünümü:
Kişisel hayat açısından önemli olan ve bireyin iç huzurunun sağlanmasına katkıda bulunan değerler:
Disiplinli, planlı ve istikrarlı bir şekilde bir işi yapmaya istekli olmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Kişinin kendisine ve başkalarına ait özel alanların sınırlarını belirlemesi ve bu sınırlara saygı göstermesidir.
Eylemlerde Görünümü:
Alçak gönüllü olma, kibirden uzak durma, gösterişten kaçınma ve kendini olduğundan farklı göstermeme erdemini ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Zorluklar, sıkıntılar ve engeller karşısında dayanıklı olmayı, acele etmemeyi ve duygularını kontrol etmeyi ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Beden ve ruh sağlığını korumak için gereken bilince sahip olmayı ve buna uygun davranmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Kaynakları verimli kullanmayı, israftan kaçınmayı ve tutumlu olmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Aile ve sosyal çevre açısından önemli olan, toplumsal barış ve huzuru sağlamaya katkıda bulunan değerler:
Aile birliğine ve beraberliğine önem vermeyi, aile üyeleri arasında sevgi, saygı ve dayanışmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Güven ve samimiyet temelinde kurulan, karşılıklı sevgi ve saygıya dayalı insani ilişkileri ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Doğruluk ve güvenilirlik ilkelerine bağlı kalmayı, yalan söylememek ve aldatmamayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Bireyin kendi iradesiyle hareket edebilmesini, düşünce ve eylemlerinde başkalarının hak ve özgürlüklerini de gözeterek serbest olmasını ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
İnsanların birbirlerine, çevrelerindeki canlılara ve tabiata karşı içten bağlılık ve şefkat duygusuyla yaklaşmalarını ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Vatanını, milletini sevmeyi, korumayı ve gerektiğinde bu uğurda fedakârlıkta bulunmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
İhtiyaç sahiplerine gönüllü olarak yardım etmeyi, iyilik yapmayı ve dayanışma içinde olmayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Fiziksel çevre açısından önemli olan, doğal ve yapay çevrenin korunması ve geliştirilmesine katkıda bulunan değerler:
Çevreye, doğaya, hayvanlara ve toplumsal sorunlara karşı hassasiyet göstermeyi ve sorumluluk hissetmeyi ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Güzellik algısına sahip olmayı, sanat eserlerinin değerini anlamayı ve güzeli çirkinle ayırt edebilmeyi ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Başkalarının acılarını, sıkıntılarını anlama ve onlara şefkat gösterme duygusu ve davranışını ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Kişisel, çevresel ve toplumsal temizliğe önem vermeyi, hijyen kurallarına uymayı ifade eder.
Eylemlerde Görünümü:
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde değerler eğitimi, öğretim programlarından ayrı bir öge olarak değil, tüm öğrenme süreçlerine entegre edilmiş bir yapı olarak ele alınır. Değerler; derslerin içeriğinde, öğrenme-öğretme süreçlerinde, sınıf yönetiminde, okul kültüründe ve program dışı etkinliklerde kendini gösterir.
Bu bütüncül yaklaşım, değerlerin salt bilgi düzeyinde kalmayıp, davranışa dönüşmesini ve nihayetinde karakterin bir parçası hâline gelmesini sağlar.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları, bütüncül ve sistematik bir yapıda tasarlanmıştır. Program yapısı, birbiriyle ilişkili ve birbirini tamamlayan bileşenlerden oluşmaktadır.
Programın temel ögelerinden biri olan dersin hedefleri, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'ne göre hazırlanan öğretim programlarında öğrenme çıktıları olarak ifade edilmektedir.
Öğrenme çıktıları, öğretim programında yer alan ünite/tema/öğrenme alanı kapsamındaki bilgi kümesinin ilişkili alan becerileri ya da kavramsal beceriler ile birleştirilmesi yoluyla oluşturulmaktadır.
Bu yöntem aracılığıyla birden çok bütünleşik becerinin etkileşim içinde kullanılmasını gerektiren üst düzey düşünme becerilerinin öğrenilmesi de desteklenmektedir.
Öğretim programlarının temel bileşenlerinden olan içerik çerçevesi, öğrenme sürecinde ele alınan bilgi kümesini temsil etmektedir.
Becerilerin gerçekleşmesine zemin hazırlayan içerik çerçevesi, becerilerle bir araya gelerek öğrenme çıktılarını oluşturmakta ve "Öğrenci ne bilmeli?" sorusuna cevap vermektedir.
İçerik çerçevesinde yer alan bilgi kümeleri; disipline özgü, disiplinler arası, epistemik ve işlemsel bilgi olarak belirlenmiştir.
Programlar arası bileşenler, insanın kişisel, sosyal, entelektüel ve ahlaki açıdan bütüncül gelişimini sağlamayı hedefleyen yapısıyla öğretim programlarının tamamlayıcısı niteliğindedir.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde üç farklı programlar arası bileşen tanımlanmıştır:
Öğrenme kanıtları; öğrencilerin öğretim programlarında tanımlanan bilgi ve becerilerdeki yetkinliklerinin, eğilim ve değerlerdeki gelişimlerinin değerlendirilmesi ve uygun öğretim yöntemlerinin belirlenmesi için son derece önemlidir.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde sadece sonuca odaklanan bir yaklaşımdan ziyade öğrencilerin süreç içindeki öğrenme düzeylerini takip etmek için geliştirici (biçimlendirici) ölçme ve değerlendirme uygulamaları kullanılmıştır.
Öğrenme-öğretme yaşantıları, programın temel öğrenme yaklaşımları ile uyumlu şekilde, öğrenci merkezli bir anlayış çerçevesinde yapılandırılmaktadır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programlarında öğrenme-öğretme yaşantıları aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır:
Öğrencilerin ünite/tema/öğrenme alanı ile ilgili ihtiyaç duyacağı ön öğrenmeleri ifade eder.
Temel kabullere öğrencilerin sahip olup olmadığının ve öğrenme sürecine ilişkin ilgi ve ihtiyaçlarının değerlendirilmesini kapsar.
Öğrencilerin mevcut bilgi ve becerileri ile edinecekleri bilgi ve beceriler arasında bağlantı oluşturma sürecini ifade eder.
Modelin temel öğrenme yaklaşımları ile uyumlu şekilde, öğrenci merkezli bir anlayış çerçevesinde yapılandırılan uygulamalardır.
Öğrenmeyi deneyimlerle şekillenen bir süreç olarak görür. Yaşantı temelli öğrenme sürecinde bilgi; değiştirilir, dönüştürülür ve deneyimlerle bağlantılı olarak yeniden yapılandırılır.
Bilginin anlamlı ve gerçek yaşam durumlarını içeren bir yapı etrafında öğrenilmesini sağlamak üzere geliştirilmiş bir yaklaşımdır.
Öğrencilerin farklı disiplinlerde öğrendikleri ön bilgileri sentezleyerek yeni bilgiyi yapılandırmalarını ve bu süreçte de bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak bir ürün oluşturmalarını odağa alan bir yaklaşımdır.
Bilginin öğrencilere sunulmasına değil, öğrenciler tarafından bir sorgulama süreci içinde oluşturulmasına dayanır.
Öğrencilerin kendileri ve birbirlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmak amacıyla küçük takımlar içinde birlikte çalışmalarını esas alan bir yaklaşımdır.
Farklılaştırılmış öğretim; bir çatı kavram olarak öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, bireyselleştirilmiş ve esnek bir yaklaşımı temsil eder. Bu yaklaşım; tüm öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak kapsayıcı bir eğitim ortamı oluşturur.
Akranlarına göre daha ileri düzeyde olan öğrenciler için tasarlanmış bir stratejidir. Bu strateji; öğretim programının ötesinde, genişletilmiş ve derinlemesine öğrenme fırsatları sağlayarak öğrencilerin bilgi ve becerilerini mümkün olan en üst düzeyde geliştirmeyi amaçlar.
Farklılaştırılmış öğretimin destekleme boyutu, öğrenme sürecinde daha fazla zaman ve tekrara ihtiyaç duyan öğrenciler için içerik, süreç, ürün ve öğrenme ortamındaki uyarlamaları kapsar.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, öğrencilerin toplumsal sorunlar karşısında çözüm üretmesine katkı sağlayan, birçok proje ve faaliyeti destekleyen bir yapıdır.
Sosyal sorumluluk alanları:
Hayat boyu öğrenme, öğrenen toplumun ve bilgi toplumunun bir yansımasıdır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, insanların sadece okul sürecinde değil, hayatı boyunca öğrenmeye devam etmesi gerçekliğine vurgu yapar.
Hayat boyu öğrenme alanları:
Okul temelli planlama; zümre öğretmenler kurulu tarafından ders kapsamında gerçekleştirilmesi kararlaştırılan araştırma ve gözlem, sosyal etkinlikler, proje çalışmaları, yerel çalışmalar, okuma etkinlikleri gibi çalışmalara ayrılan süreyi ifade etmektedir.
Bu kapsamda öğretmenlere öğretim programını uyarlama imkânı tanınarak esneklik sağlanması amaçlanmıştır. Okul temelli planlama çalışmaları, öğretmenlere özerklik tanıyan bu yapısıyla öğretim programlarının tamamlayıcısı ve destekleyecisi bir alan olarak görülmelidir.
| Bileşenler | Süreç Detaylı Öğretim Programı | Esnek Öğretim Programı |
|---|---|---|
| Tanım | Belirli öğrenme çıktıları, içerik, öğrenme-öğretme süreçleri, ölçme değerlendirme yaklaşım ve yöntemleri olmak üzere tüm sürece rehberlik eden öğretim programıdır. | Eğitimcilerin kendi öğretim planlarını tasarlayıp uygulayabilecekleri geniş bir yapı veya kılavuz ilkeler seti sağlayan öğretim programıdır. |
| Kullanım Alanları | Tutarlılığın ve uygulama birliğinin kritik olduğu dersler | Esnekliğin daha önemli olduğu veya seçmeli dersler |
| İçerdiği Bileşenler |
|
|
| Öğretmen Özerkliği | Rehberli özerklik (yapılandırılmış süreçlerin içinde esneklik sağlanır) | Geniş özerklik (temel çerçeve içinde öğretmen büyük ölçüde özgürdür) |
| Öğrenme-Öğretme Süreçleri | Detaylı olarak tanımlanmış | Öğretmene bırakılmış |
| Ölçme ve Değerlendirme | Öğrenme kanıtları ve değerlendirme araçları belirlenmiş | Öğretmene bırakılmış |
Bu bölümde Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin önceki öğretim programlarıyla karşılaştırmalı analizleri ile modelin kendi içindeki bileşenlerinin karşılaştırmalı incelemeleri yer almaktadır.
| Karşılaştırma Boyutu | Önceki Öğretim Programları | Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli |
|---|---|---|
| Temel Yaklaşım | Kazanım odaklı, daha çok bilgi aktarımına vurgu yapan yapı | Beceri odaklı, bütüncül gelişimi merkeze alan, öğrenci merkezli yapı |
| Beceri Modelleme | Becerilerin daha genel ifadelerle tanımlandığı yapı | Becerilerin süreç bileşenleriyle ayrıntılı modellendiği yapı |
| Değerler Eğitimi | Değerlerin daha çok ayrı bir boyut olarak ele alındığı yaklaşım | Erdem-Değer-Eylem çerçevesiyle bütünleşik yaklaşım |
| Disiplinler Arası İlişkiler | Sınırlı düzeyde disiplinler arası bağlantılar | Güçlü disiplinler arası bağlantılar, disiplinler üstü ve disiplinler ötesi yaklaşımlar |
| Eğilimlerin Rolü | Eğilimlere programlarda doğrudan yer verilmemesi | Eğilimlerin beceri gelişimini destekleyen temel bileşen olarak ele alınması |
| Öğrenme-Öğretme Yaşantıları | Daha az yapılandırılmış öğrenme yaşantıları | Temel kabuller, ön değerlendirme, köprü kurma ve öğrenme-öğretme uygulamalarını içeren sistematik yapı |
| Farklılaştırma | Bireysel farklılıkların daha sınırlı düzeyde ele alınması | Zenginleştirme ve destekleme boyutlarıyla kapsamlı farklılaştırma yaklaşımı |
| Ölçme ve Değerlendirme | Sonuç odaklı ölçme-değerlendirme ağırlıklı | Süreç ve sonuç odaklı değerlendirme dengesi, öğrenme kanıtları yaklaşımı |
| Öğretmen Rolü | Bilgi aktarıcı ve uygulayıcı rolü ağırlıklı | Rehber, tasarımcı ve yansıtıcı uygulayıcı rolü |
| Esneklik | Daha sınırlı esneklik | Okul temelli planlama ile arttırılmış esneklik |
| Program Dışı Etkinlikler | Program dışı etkinliklerin programla ilişkilendirilmesinde sınırlılıklar | Sosyal sorumluluk ve hayat boyu öğrenme ile programla bütünleşik program dışı etkinlikler |
| Profil Özelliği | İlişkili Değerler | İlişkili Eğilimler | İlişkili Beceriler | Geliştirme Stratejileri |
|---|---|---|---|---|
| AHLAKLÎ Adil, güvenilir, hakka saygılı, duyarlı, saygılı, doğru, dürüst |
Adalet, Saygı, Sorumluluk, Dürüstlük, Merhamet | Sorumluluk, Empati, Güven, Eleştirel Bakma, Sistematiklik | Sorumlu karar verme, değerlendirme, çözümleme, muhakeme | Etik ikilem çalışmaları, örnek olay incelemeleri, rol model tanıtımı, adalet ve hakkaniyet temelli projeler |
| BİLGE Özgür düşünen, belagat sahibi, paylaşımcı, ilme ulaşan, estetik duyarlı |
Özgürlük, Adalet, Yardımseverlik, Estetik, Sevgi | Gerçeği arama, Açık fikirlilik, Merak, Muhakeme, Odaklanma | Eleştirel düşünme, problem çözme, yorumlama, sentezleme, sorgulama | Felsefe etkinlikleri, düşünce deneyleri, araştırma projeleri, seminerler, tartışma grupları |
| CESARETLİ Yiğit, risk alan, inisiyatif alan, destekleyici, girişimci |
Özgürlük, Yardımseverlik, Sorumluluk, Dürüstlük | Bağımsızlık, Girişkenlik, Güven, Kendine güvenme, Sorumluluk | Karar verme, problem çözme, tartışma, girişimcilik | Risk alma etkinlikleri, girişimcilik projeleri, liderlik fırsatları, takım çalışmaları |
| ESTETİK Güzelliğe duyarlı, olgun, seçici, zarif, ölçülü |
Estetik, Temizlik, Mütevazılık, Sevgi, Saygı | Seçicilik, Yaratıcılık, Açık fikirlilik, Odaklanma | Sanatsal algılama, görsel mesajı okuma, sanat eserini inceleme, sanatsal üretim yapma | Sanat eğitimi, müze ziyaretleri, estetik değerlendirme çalışmaları, sanat atölyeleri |
| İRADELİ Kararlı, tutarlı, ilkeli, güvenli, kontrolcü, sorumlu |
Sorumluluk, Çalışkanlık, Sabır, Dürüstlük | Azim ve kararlılık, Kendine güvenme, Kendine inanma, Sistematiklik | Kendini düzenleme, karar verme, planlama, değerlendirme | Hedef belirleme çalışmaları, öz disiplin geliştirme etkinlikleri, uzun vadeli projeler |
| MERHAMETLİ Şefkatli, affedici, iyiliksever, yardımsever, paylaşımcı |
Sevgi, Merhamet, Yardımseverlik, Dostluk | Empati, Sorumluluk, Oyunseverlik, Güven | Sosyal farkındalık, iş birliği, iletişim, sosyal katılım | Sosyal sorumluluk projeleri, empati çalışmaları, yardım kampanyaları, grup etkinlikleri |
| SAĞLIKLI Sağlıklı yaşayan, bilinçli beslenen, sporcu, temiz |
Sağlıklı Yaşam, Temizlik, Sorumluluk, Tasarruf | Sorumluluk, Sistematiklik, Öz disiplin, Kendine inanma | Hareketi sergileme, fiziksel aktiviteye katılma, fiziksel uygunluk sağlama | Spor etkinlikleri, sağlıklı beslenme eğitimi, bağımlılıkla mücadele programları, hijyen çalışmaları |
| SORGULAYICI Meraklı, eleştirel, esnek, araştırmacı, iş birlikçi |
Özgürlük, Sorumluluk, Adalet | Merak, Eleştirel bakma, Soru sorma, Şüphe duyma, Açık fikirlilik | Eleştirel düşünme, sorgulama, bilimsel araştırma, kanıta dayalı sorgulama | Araştırma projeleri, münazaralar, açık uçlu sorular, problem çözme etkinlikleri |
| ÜRETKEN Hayalci, çalışkan, öğrenmeye istekli, azimli, yaratıcı |
Çalışkanlık, Sorumluluk, Tasarruf, Estetik | Yaratıcılık, Azim ve kararlılık, Merak, Odaklanma | Problem çözme, karar verme, tasarım, bilişim teknolojilerini kullanma | Yaratıcı yazma, proje geliştirme, yenilikçilik çalışmaları, girişimcilik etkinlikleri |
| VATANSEVER Bayrağını seven, Türkçeye sahip çıkan, millî değerlere bağlı |
Vatanseverlik, Sorumluluk, Duyarlılık, Aile Bütünlüğü | Sorumluluk, Duyarlılık, Bağımsızlık, Güven | Vatandaşlık, zamanı algılama ve kronolojik düşünme, tarihsel empati | Millî değerler eğitimi, tarih projeleri, toplumsal hizmet çalışmaları, kültürel miras etkinlikleri |
Duyguları yönetmek, empati yapmak, destekleyici ilişkiler kurmak ve sağlıklı bir benlik geliştirmek için gerekli bilgi, beceri ve eğilimler bütünüdür.
Ahlaki pusula olarak millî ve manevi değerlerimizin erdemli insan yetiştirme sürecindeki rolünü tanımlayan sistemli bir yapıdır.
Öğretim programlarını zenginleştiren ve çeşitlendiren, sistem düşüncesi içerisinde ele alınan çeşitli okuryazarlık becerilerini ifade eder.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin başarıyla uygulanabilmesi için tüm paydaşların sürece etkin katılımı ve modelin doğru anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Bu bölümde paydaşlara yönelik uygulama önerileri ve rehber ilkeler sunulmaktadır.
Ünite: Güneş Sistemi ve Ötesi
İlgili Öğrenme Çıktısı: Öğrenciler, uzay araştırmalarının geçmişten günümüze nasıl değiştiğini çözümler ve bu araştırmaların günlük hayata etkilerini değerlendirir.
Öğrenme Alanı: Etkin Vatandaşlık
İlgili Öğrenme Çıktısı: Öğrenciler, toplumsal sorunlara karşı duyarlılık göstererek bu sorunların çözümü için çeşitli fikirler üretir ve bunları eyleme dönüştürür.
Ünite: Veri Analizi
İlgili Öğrenme Çıktısı: Öğrenciler, günlük hayattan elde edilen verileri düzenleyerek tablo ve grafiklerle gösterir, analiz eder ve yorumlar.
Ünite: Hikâye
İlgili Öğrenme Çıktısı: Öğrenciler, okuduğu hikâyelerdeki olay örgüsünü, karakterleri, mekânı, zamanı ve bakış açısını çözümler ve güncel toplumsal meselelerle ilişkilendirir.
Öğrencilere yöneltilecek ve programlar arası bileşenleri bütünleştiren sorular:
| Zorluk Alanı | Olası Sorunlar | Çözüm Önerileri |
|---|---|---|
| Beceri Odaklı Yaklaşımın Uygulanması |
|
|
| Farklılaştırılmış Öğretimi Uygulama |
|
|
| Değerlerin İçselleştirilmesi |
|
|
| Programlar Arası Bileşenlerin Entegrasyonu |
|
|
| Ölçme ve Değerlendirme |
|
|
| Dijital Entegrasyon |
|
|
Bu bölümde Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin çeşitli bileşenlerinin birbiriyle olan ilişkilerini gösteren matrisler ve ayrıntılı karşılaştırmalar yer almaktadır.
Aşağıdaki matris, kavramsal becerilerin geliştirilmesinde hangi eğilimlerin daha belirleyici rol oynadığını göstermektedir.
| Kavramsal Beceriler | Merak | Bağımsızlık | Azim | Kendine İnanma | Sorumluluk | Empati | Analitiklik | Yaratıcılık | Eleştirel Bakma | Sistematiklik |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Problem Çözme | ●●● | ●● | ●●● | ●● | ●● | ● | ●●●● | ●●● | ●●● | ●●● |
| Eleştirel Düşünme | ●● | ●●●● | ● | ●● | ● | ●● | ●●●● | ●● | ●●●● | ●●● |
| Karar Verme | ● | ●●● | ●● | ●●●● | ●●●● | ●●● | ●●● | ●● | ●● | ●●● |
| Çözümleme | ●● | ●● | ●● | ● | ● | ● | ●●●● | ● | ●●● | ●●●● |
| Sentezleme | ●●● | ●● | ●● | ●● | ● | ● | ●●● | ●●●● | ●● | ●● |
| Sorgulama | ●●●● | ●●● | ● | ●● | ● | ●● | ●●● | ●● | ●●●● | ●● |
| Muhakeme | ●● | ●●● | ●● | ●●● | ●● | ● | ●●●● | ●● | ●●● | ●●●● |
| Değerlendirme | ● | ●●● | ● | ●● | ●● | ●●● | ●●● | ● | ●●●● | ●●● |
Matriste görüldüğü gibi, her becerinin gelişiminde bazı eğilimler daha belirleyici rol oynamaktadır. Örneğin:
Bu ilişkiler, öğretim sürecinde becerileri geliştirirken hangi eğilimleri desteklememiz gerektiğini göstermektedir.
Aşağıdaki matris, değerler ve sosyal-duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
| Sosyal-Duygusal Beceriler |
Saygı | Sorumluluk | Adalet | Sevgi | Merhamet | Dürüstlük | Çalışkanlık | Vatanseverlik | Yardımseverlik | Sabır |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kendini Tanıma | ●●● | ●● | ●● | ●●● | ● | ●●●● | ●● | ● | ● | ●● |
| Kendini Düzenleme | ●●● | ●●●● | ●● | ●● | ●● | ●●● | ●●●● | ● | ● | ●●●● |
| Kendine Uyarlama | ●● | ●●● | ●● | ●● | ● | ●●● | ●●● | ● | ● | ●●● |
| İletişim | ●●●● | ●●● | ●● | ●●● | ●●● | ●●●● | ● | ●● | ●●● | ●●● |
| İş Birliği | ●●●● | ●●●● | ●●● | ●●● | ●●● | ●●● | ●●● | ●● | ●●●● | ●●● |
| Sosyal Farkındalık | ●●●● | ●●● | ●●●● | ●●● | ●●●● | ●● | ● | ●●● | ●●●● | ●● |
| Uyum | ●●● | ●●● | ●● | ●● | ●● | ●● | ●● | ●● | ●●● | ●●●● |
| Esneklik | ●●● | ●● | ●● | ●● | ●●● | ●● | ●● | ● | ●●● | ●●●● |
| Sorumlu Karar Verme | ●●● | ●●●● | ●●●● | ●● | ●●● | ●●●● | ●●● | ●●● | ●●● | ●●● |
Matris, değerler ile sosyal-duygusal öğrenme becerileri arasındaki güçlü ilişkiyi göstermektedir. Örneğin:
Bu ilişkiler, öğretim sürecinde sosyal-duygusal becerileri geliştirirken hangi değerlere odaklanmamız gerektiğini göstermektedir.
Aşağıdaki tabloda, öğretim programlarının farklı eğitim kademelerinde hangi bileşenlere ne kadar ağırlık verildiği gösterilmektedir.
Grafikte görüldüğü gibi, eğitim kademelerine göre program bileşenlerinin ağırlıkları değişmektedir:
Bu dağılım, öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun bir beceri gelişim haritası sunmaktadır.
Aşağıdaki matris, farklı alan becerilerinin disiplinler arası ilişkilerini göstermektedir.
| Alan Becerileri | Türkçe | Matematik | Fen Bilimleri | Sosyal Bilimler | Sanat | Beden Eğitimi | Bilişim | Din Eğitimi | Yabancı Dil |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türkçe | ●●●● | ●● | ●●● | ●●●● | ●●● | ● | ●● | ●●● | ●●●● |
| Matematik | ●● | ●●●● | ●●●● | ●●● | ●● | ●● | ●●●● | ● | ●● |
| Fen Bilimleri | ●●● | ●●●● | ●●●● | ●●● | ●● | ●●● | ●●●● | ● | ●● |
| Sosyal Bilimler | ●●●● | ●● | ●●● | ●●●● | ●●● | ● | ●●● | ●●● | ●●● |
| Sanat | ●●● | ●● | ●● | ●●● | ●●●● | ●● | ●●● | ●● | ●● |
| Beden Eğitimi | ● | ●● | ●●● | ● | ●● | ●●●● | ● | ● | ● |
| Bilişim | ●● | ●●●● | ●●●● | ●●● | ●●● | ● | ●●●● | ● | ●● |
| Din Eğitimi | ●●● | ● | ● | ●●● | ●● | ● | ● | ●●●● | ●● |
| Yabancı Dil | ●●●● | ●● | ●● | ●●● | ●● | ● | ●● | ●● | ●●●● |
Matris, farklı alan becerilerinin birbiriyle olan ilişkilerini göstermektedir. Bu ilişkiler, disiplinler arası çalışmaların planlanmasında rehberlik edecek niteliktedir. Örneğin:
Bu ilişkiler, öğretim sürecinde disiplinler arası yaklaşımların nasıl planlanabileceğine dair önemli ipuçları sunmaktadır.